Mensenhandel is een moderne vorm van slavernij. Een vernederend misdrijf waarbij een persoon de vrijheid en waardigheid van een andere persoon steelt om er zelf rijker van te worden.
Het is een complex fenomeen waarbij de basisrechten van slachtoffers worden geschonden. Elk jaar zijn miljoenen vrouwen, mannen en kinderen het slachtoffer van mensenhandelaars. Mensenhandel is vaak een transnationaal fenomeen omdat veel slachtoffers van het ene naar het andere land worden vervoerd. Maar vergeet niet dat er ook mensen slachtoffer zijn in eigen land: ook Belgen in België!
Mensenhandel is een zeer lucratieve business. Dankzij de handel en uitbuiting van de slachtoffers financieren de netwerken hun verschillende criminele activiteiten. Maar niet alle slachtoffers vallen in handen van een netwerk: de uitbuiter kan ook alleen handelen voor zijn eigen belang (zoals loverboys het dikwijls doen) of zelfs helemaal geen link hebben met criminele milieus (zoals een gezin dat een inwonende huisbediende uitbuit).
Het werven, vervoeren, overbrengen, huisvesten, opvangen van een persoon, of overdragen van controle erover.
Om de persoon uit te buiten, dit wil zeggen om er profijt uit te halen, door bv. zijn/haar inkomen te ontnemen of hem/haar veel te weinig inkomen te geven.
Opgelet, dit is een vereenvoudigde uitleg. De volledige wetgeving vindt u hier.
Mensenhandel is een veelzijdig crimineel fenomeen dat vaak gepaard gaat met fysiek en/of psychologisch geweld. De meest voorkomende vormen van uitbuiting zijn:
Vaak wordt bij mensenhandel aan gedwongen prostitutie gedacht. Dit is inderdaad de meest bekende vorm van uitbuiting. Echter, niet alle sekswerkers zijn slachtoffer van mensenhandel en niet alle slachtoffers van mensenhandel komen uit de prostitutie. Er zijn ook slachtoffers in de pornografiewereld, massagesalons, champagnebars, of in relaties met een ‘loverboy’.
De slachtoffers moeten werken in mensonwaardige omstandigheden, waarbij de geldende arbeids- en sociale rechten flagrant worden geschonden. De sectoren waar uitbuiting het meest voorkomt, zijn: bouw, landbouw, horeca en huishoudelijk werk. Maar ook andere sectoren zijn risicovol : nagelsalons, kapsalons, bakkerijen, maneges, sorteerhangars voor tweedehandskledij, carwashes. Elke sector kan ermee te maken hebben!
Slachtoffers worden hierbij gedwongen om te bedelen en (bijna) alle inkomsten ervan af te staan aan het milieu dat hen uitbuit. Dikwijls gebeurt de uitbuiting door iemand van de eigen familie of clan, wat het voor de slachtoffers extra moeilijk maakt om zich los te maken van hun grip omdat ze de liefdes-, bloed- of vertrouwensband niet willen breken.
Deze vorm van mensenhandel betreft het verwijderen van een deel van het lichaam van het slachtoffer, meestal de lever of de nieren, om ze nadien te verkopen op de zwarte markt. Dikwijls beloven de uitbuiters zeer hoge sommen aan de slachtoffers, die met dit geld de toekomst van hun familie hopen te verbeteren.
Slachtoffers worden gedwongen een misdrijf te plegen tegen hun wil, zoals bijvoorbeeld drugstransport, onderhoud van cannabisplantages of gauwdiefstal.
Mensen-SMOKKEL is niet hetzelfde als mensen-HANDEL. Beide termen worden vaak door elkaar gebruikt, maar zijn 2 verschillende zaken.
De mensensmokkelaar zorgt ervoor dat een persoon op illegale manier reist over de grenzen van het ene land naar een ander land tegen vergoeding. Mensensmokkel betreft dus enkel het illegaal doen oversteken van landsgrenzen tegen geld. (Mensenhandel daarentegen vereist géén overgang van het ene land naar het andere en omvat altijd één of andere vorm van uitbuiting).
Soms kan mensensmokkel uitmonden in mensenhandel... Ook al beslissen veel mensen zeer bewust dat ze illegaal gaan reizen, ze hebben bij vertrek geen idee van de prijs die ze er uiteindelijk voor zullen moeten betalen. Het gebrek aan legale migratieroutes creëert een context die bevorderlijk is voor het misbruiken van de kwetsbaarheid van mensen door mensensmokkelaars en mensenhandelaars.
Ze hebben allemaal dezelfde droom, die van een betere toekomst... en dan het ongeluk een gewetenloze persoon tegen te komen die misbruik maakt van deze droom!
Mensenhandel kan eender wie treffen! Ongeacht leeftijd, geslacht, opleidingsniveau, land of sociaaleconomische achtergrond, elkeen kan slachtoffer worden.
De omvang van mensenhandel is moeilijk te kwantificeren vanwege de verborgen aard ervan:
Sinds haar oprichting in 1994, heeft PAG-ASA meer dan 1.500 slachtoffers begeleid die hier in België werden uitgebuit:
Een vroegtijdige detectie is van cruciaal belang , niet alleen om slachtoffers snel te kunnen helpen en beschermen, maar ook om de daders efficiënter te vervolgen en bestraffen.
Slechts een klein deel van de slachtoffers wordt gedetecteerd. De anderen leven verdoken en onzichtbaar in onze samenleving.
U bent een professional en u wenst een opleiding te volgen om situaties van mensenhandel beter te herkennen?
Meer info !
Er zijn verschillende indicatoren die kunnen helpen een situatie van mensenhandel te herkennen.
Deze indicatoren zijn als het ware alarmsignalen: wanneer er meerdere aanwezig zijn, is het mogelijk dat men te maken heeft met een slachtoffer van mensenhandel:
Opgelet, dit is slechts een overzicht van de indicatoren die wij het vaakst zien voorkomen, maar de lijst is niet exhaustief.
Wanneer u iemand ontmoet die zich in een situatie bevindt die overeenkomt met verschillende indicatoren, aarzel dan niet om contact met ons op te nemen om de situatie te bespreken.
In geval van onmiddellijk gevaar, neem dan eerst contact met de politie 112
Mensenhandel, de uitbuiting en het eraan gekoppeld geweld, heeft ernstige fysieke, psychologische en sociale gevolgen voor de gezondheid van slachtoffers. Bij minderjarige slachtoffers vormen deze gevolgen bovendien een bedreiging voor hun verdere ontwikkeling.
Het meest zichtbare gevaar is fysiek geweld van de uitbuiter(s). Veel slachtoffers melden geslagen of gestampt te zijn, verbrand met sigaretten of verkracht wegens weigering om te werken. De fysieke gevolgen zijn talrijk: interne en externe verwondingen, breuken, en andere.
Het psychologisch geweld, de dreigementen, en de constante angst zijn minder zichtbaar maar niet minder pijnlijk. Gevolgen zijn onder meer: verlies van zelfrespect en zelfvertrouwen, wantrouwen ten opzichte van anderen, gevoelens van schaamte en schuldgevoel. Sommige slachtoffers hebben last van nachtmerries, slapeloosheid, wanhoop-crisissen of depressies. Om hun problemen te vergeten zoeken sommigen hun toevlucht tot alcohol en drugs.
Bij seksuele uitbuiting lopen de slachtoffers ook het risico op seksueel overdraagbare aandoeningen, gezien ze het gebruik van condooms niet kunnen eisen of zelfs nooit informatie gekregen hebben over het belang van bescherming bij seksuele relaties. In geval van zwangerschap is het risico op een gedwongen en/of onveilige abortus reëel, wat verder kan leiden tot ernstig lichamelijk en geestelijk letsel.
Ten slotte is de sociale impact enorm. Wanneer een slachtoffer beroofd is van alle waardigheid is het moeilijk om opnieuw een plaats te vinden in de samenleving, om opnieuw gezonde vertrouwensrelaties op te bouwen.
In België bestaat er een bijzondere beschermings- en bijstandsprocedure voor slachtoffers van mensenhandel. Drie centra (PAG-ASA in Brussel, Payoke in Antwerpen, Sürya in Luik) zijn door de federale overheid erkend om slachtoffers te helpen in het kader van deze procedure.
Slachtoffers krijgen een integrale begeleiding op maat, die meerdere jaren kan duren. Het doel van onze begeleiding is hen te ondersteunen in hun persoonlijk herstel- en integratietraject. Daarnaast krijgen ze steun bij al hun administratieve en juridische stappen, die vaak erg omslachtig en ingewikkeld zijn. Voor meer informatie over de hulpverlening die we bieden: steun aan slachtoffers
Om toegang te krijgen tot deze procedure, moeten slachtoffers drie voorwaarden respecteren:
Geen contact met de vermoedelijke dader(s)
Medewerking met politie en justitie
Begeleiding door een gespecialiseerd centrum
Om mensenhandel effectief te kunnen bestrijden, is samenwerking tussen alle betrokken actoren van essentieel belang.
Van de politieagent die een potentieel slachtoffer tegenkomt bij een controle tot de magistraat die naar de getuigenis van het slachtoffer luistert en de feiten onderzoekt… Van de sociale inspecteur die een ernstige uitbuitingssituatie ontdekt tot de Dienst Vreemdelingenzaken die de verblijfsdocumenten aflevert… Van de sociale assistent bij een gespecialiseerd centrum die het slachtoffer begeleidt tot de rechter die een veroordeling tegen de mensenhandelaar…
Al deze actoren zijn partner van de multidisciplinaire ketenaanpak. Elke partner heeft een specifieke én essentiële opdracht die complementair is met de opdrachten van de anderen. Het is een keten die alle stappen omvat van detectie, identificatie, bescherming, begeleiding, onderzoek, aanhouding, vervolging, veroodeling, en schadevergoeding. Deze aanpak heeft immers als doel om zowel de bescherming van de slachtoffers als de vervolging van de mensenhandelaars te voorzien.
Onze site gebruikt tools, zoals cookies, om uw ervaring te analyseren en te verbeteren. U kunt zich afmelden voor deze follow-ups:
Deze parameters worden 24 uur bewaard